THE ORCHESTRA
Hier een verslag van de bouw van mijn OTL eindversterker.
Nadat ik de Atma-Sphere MA-2 OTL eindversterkers gehoord heb op mijn luidsprekers, was ik verkocht! Ik herkende mijn eigen luidsprekers niet meer, Het klonk allemaal nog echter, je had het gevoel nog meer bij de muziek betrokken te zijn. Dit is niet normaal! Dacht ik dat aan A30's geen slechte versterker te hebben (zijn ze ook niet!), dan gaat dit toch wel een paar stapjes verder. Het gevolg is, dat de A30's na 10 jaar trouwe dienst het veld moet ruimen voor een paar OTL's (Output Transformer Less). Ik ben me gaan verdiepen hoe zo'n eindtrap opgebouwd is en welke voordelen en nadelen t.o.v van buizenversterkers met uitgangstransformatoren zijn. In het verleden heb ik wel buizenversterkers geprobeerd en beluistert, ook bij andere en op onze audioclub. Daar doe je veel ervaring op mag ik zeggen. Wat ik vaak merk, is dat een Single-end buizenversterker vaak open klinkt vooral in het mid gebied. Ze doen het beste als je een solo stem op zet. Maar als je een complex signaal aanbiedt, denk aan een orkest of een bigband dan gaat het vaak mis. Dan hoor je vaak dat het een brij wordt. Dit hangt natuurlijk heek sterk af van de kwaliteit van de uitgangstransformator. Bij een single-end versterker met vaak een beperkte vermogen, heb ik vaak het gevoel dat zo'n type versterker geen ballen heeft. Het klinkt met een kleine bezetting, zang en gitaartje wel mooi, maar met het grotere werk gaat het vaak mis. je mis dan gewoon de power en autoriteit van zo'n versterker en ik mag graag symfonisch werk horen van Gustav Mahler. De eindversterker die ik ga bouwen is gebaseerd op de in Amerika roemruchte Atma-Sphere M-60 OTL versterker. Dit is een volledig gebalanceerde OTL versterker van circa 60 watt. Het bestaat eigelijk uit twee single-end trappen die in brug geschakeld zijn. De luidspreker hangt dan ook aan de twee heten polen en dus niet aan massa. Het is dus dan ook geen klasse B schakeling waar de - ader van de luidspreker aan massa hangt.
Een stapeltje 6AS7 eindbuizen van Sovtek
Op dit moment ben ik onderdelen aan het verzamelen. Ik heb via Amplimo de 6AS7 buizen van Sovtek besteld en heb deze reeds binnen. Bij Automatic Electronic in Schagen heb ik op specificatie de transformatoren laten wikkelen en hoop deze binnenkort binnen te krijgen.
Eindelijk zit er schot in de zaak! De kast heb ik ontworpen met een CAD/CAM programma. Bij verschillende bedrijven heb ik een poging gedaan om de div platen te laten ponsen en zetten. Nou dat gaf nogal wat problemen zeg, Had een bedrijf beloofd mij te helpen, hoor je daarna niets meer! Al met al heeft het heel lang geduurd voordat ik een bedrijf gevonden had om de kasten te maken. Het bedrijf Murgia Metaal uit Beverwijk heeft mij uit de brand geholpen. Zij bezitten over computer gestuurde Pons en Zet machines, zodat de kasten er heel fraai uit komen te zien. Zo'n OTL versterker bouw je nl. niet dagelijks, dus moest het profesioneel er uit komen te zien. Maar mijn geduld wordt wel beloond door zeer profesioneel uitziende kasten.
Chassis koperplaat geponst
Voedingskap RVS
Voedingskap gepoedercoat
Nu ik de diverse kast onderdelen binnen heb, kan de afmontage beginnen.
De afmontage van de versterker
De opbouw ven de voeding
De voeding bestaat uit drie verschillende voedingseenheden, nl. voeding voor de stage, voeding voor de gloeistroom van de eindbuizen en een aparte "hoog"spanningsvoeding voor de eindbuizen. De tranformatoren voor de eindbuizen hebben een capaciteit van 300VA. Er gaat nl. totaal 20 Ampére aan gloeistroom naar de 8 eindbuizen!
Aansluitingen achterzijde
Een kijkje aan de onderzijde
Hoogwaardige Auricap teflon condensatoren en klassieke meter
De meter is om de Bias en DC offset instellingen af te lezen, welke handmatig ingesteld kunnen worden.
Overzicht van de OTL's in een test opstelling
Er moet nog een brom weg gewerkt worden
De OTL versterkers staan nu in een test opstelling proef te draaien. De eerste geluidsindruk is al heel positief. Ze spelen nu al de sterren van de hemel. Je kan nu al horen wat die OT'L's kunnen presteren en dan zijn ze nog lang niet ingespeeld. Je kan als het ware dwars door het geluidsbeeld kijken. De OTL's klinken heel open en zijn supersnel in de weergave. Je hoort werkelijk alles, zo doorzichtig klinkt het. Ik moet nog een paar schoonheidsfoutjes wegwerken. De OTL's hebben nl. nog een kleine voedingsbrom. Na onderzoek bleek het een combinatie van twee oorzaken:
1. De gloeidraad van de stuurtrap, deze ga ik ombouwen naar DC door gebruik te maken van een voedingsmodule met een LM317 regelaar, wat ik ook in de "Conductor" heb toegepast.2. De rest van de brom komt uit de voeding van de eindbuizen. Dit heb ik weten terug te dringen door weerstanden te plaatsen tussen de voedingselko's.
Hier begint de kast al aardig zijn vorm te krijgen
Op de houten zij-consolen na, begint de kast zijn definitieve vorm te krijgen. De koperen sub-chassis is nu d.m.v. een RVS bovenplaat afgewerkt.
Versterker verder afgewerkt met massief notenhouten zij-consolen.
De OTL versterkers compleet
OTL by night
Achterkant versterkers
De 6AS7 buizen
De OTL's staan nu eindelijk in de huiskamer te spelen, nadat ik alle kinderziektes eruit gehaald heb. In begin hadden de versterkers een behoorlijke brom, wat voor mij niet acceptabel was. Na het veranderen van de voedingsschakeling, is de brom op een acceptabele niveau terug gebracht. De versterkers staan nu een week te spelen. Ik hoor toch een behoorlijke verschil t.o.v. mijn oude A30 versterkers Ik had tijdelijk een Sony cd speler restreeks op de OTL’s aangesloten. Nou dat was geen succes! Het gaf een dun, vlak en koud geluidsweergave. Van het weekend de Micromega cd speler + "conductor" voorversterker aangesloten. Dat klonk al een stuk beter. Na verloop van tijd kwam het geluidsbeeld steeds losser van de "the voice" luidsprekers. Ik denk dat de OTL’s nog heel wat uurtjes moeten inspelen, om tot optimale resultaten te komen. Het kan alleen nog maar mooier worden! De OTL's spelen nu alweer een paar jaartjes naar volle tevredenheid.